آمبولی بعد از لیپوماتیک یکی از عوارض خطرناک و جدی بعد از جراحی است، اما به‌صورت کلی شایع نیست. همه کسانی که قصد انجام این جراحی را دارند، باید در خصوص این مورد اطلاعات لازم و کافی را داشته باشند و همچنین علائم آمبولی بعد از لیپوماتیک را بشناسند تا در آینده با شکل جدی‌تری روبه‌رو نشوند. در ادامه مقاله به عوامل و روش‌های پیشگیری از آن و همچنین درمان آن اشاره می‌کنیم.
آمبولی چیست؟
آمبولی به وضعیتی گفته میشود که در آن یک ماده خارجی (مانند لخته خون، چربی، یا حباب هوا) در داخل رگ خونی باعث انسداد جریان خون میشود. یکی از انواع جدی آن، آمبولی ریه است که به علت مسدود شدن یکی از شریان‌های ریه رخ می‌دهد و میتواند عواقب خطرناکی داشته باشد.
شناخت اعوامل و علائم آن میتواند به پزشکان در پیشگیری و مدیریت بهتر آمبولی بعد لیپوماتیک کمک کند.
در پاسخ به این سوال که علت ایحاد آمبولی چیست، یک منبع این چنین می‌نویسد:
Sometimes, the surgery itself can cause a blood clot. Long procedures where you’re lying on the operating table for many hours allow your blood to settle and pool, which makes it easier to clot. Major surgeries like cancer and heart bypass operations tend to take longer, which is one reason they’re higher risk.
گاهی اوقات، خود جراحی می تواند باعث لخته شدن خون شود. روش‌های طولانی که در آن شما ساعت‌ها در اتاق عمل میمانید، اجازه می‌دهد خون شما جمع شود، که فرایند لخته شدن خون را تسهیل می‌بخشد. جراحی‌های سخت مانند سرطان و عمل‌های بای پس که بیشتر طول می‌کشد، یکی از دلایلی است که خطر ابتلا به آمبولی را افزایش می‌دهد.
آمبولی بعد از عمل لیپوماتیک شایع است؟
آمبولی بعد از عمل لیپوماتیک شایع نیست، اما میتواند به‌عنوان یک عارضه نادر و جدی رخ دهد. این وضعیت معمولاً به دلیل ورود چربی به داخل جریان خون (آمبولی چربی) یا تشکیل لخته خون (ترومبوز) ایجاد میشود. عوامل خطر شامل جراحی طولانی، بیهوشی عمومی، سابقه بیماریهای عروقی، و عدم تحرک طولانی پس از عمل هستند. با این حال، رعایت تکنیک‌های جراحی مناسب، مدیریت درست بیمار، و استفاده از اقدامات پیشگیرانه میتواند احتمال وقوع این عارضه را به حداقل برساند.
اما براساس تحقیقات، آمبولی ریه یکی از علل اصلی مرگ مرتبط با عمل لیپوساکشن و لیپوماتیک است، خصوصاً زمانی که از بیهوشی عمومی یا آرام‌بخشی شدید داخل وریدی استفاده میشود. این وضعیت معمولاً به دلیل ترومبوز رخ می‌دهد، که نتیجه مجموعه‌ای از رویدادهای پیچیده و التهاب عروقی است. مطالعات نشان داده‌اند که عوامل مرتبط با تکنیک‌های جراحی و بیهوشی میتوانند خطر وقوع ترومبوآمبولی را افزایش دهند.
علائم آمبولی بعد لیپوماتیک
آمبولی بعد از لیپوماتیک میتواند عوارضی جدی ایجاد کند که ناشی از انسداد جریان خون توسط چربی یا لخته خون است. این علائم معمولاً به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شوند و میتوانند شامل مشکلات تنفسی، درد قفسه سینه، تغییرات در ضربان قلب، یا علائم عصبی باشند. تشخیص و درمان سریع این عارضه حیاتی است، زیرا تأخیر در مدیریت آن ممکن است منجر به عواقب جدی و حتی مرگ شود.
- تنگی نفس ناگهانی: کاهش جریان خون به ریه‌ها باعث دشواری در تنفس میشود که ممکن است شدید باشد.
- درد قفسه سینه :درد شدید یا فشار در ناحیه قفسه سینه که با تنفس یا حرکت بدتر میشود.
- تپش قلب یا ضربان نامنظم قلب: افزایش ناگهانی ضربان قلب یا حس لرزش در قفسه سینه به دلیل تلاش قلب برای جبران کاهش اکسیژن میشود.
- تورم یا درد در پاها: نشانه‌ای از ترومبوز ورید عمقی که میتواند منجر به آمبولی ریه شود. البته ورم بعد لیپوماتیک یکی از علائم طبیعی است که باید کنترل شود.
- احساس گیجی یا از دست دادن هوشیاری: کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز ممکن است باعث سردرگمی، ضعف یا غش شود.
- تغییر رنگ پوست: رنگ‌پریدگی، کبودی، یا نقاط قرمز در پوست به‌ویژه در پاها.
- سرفه با یا بدون خونریزی: سرفه‌های شدید که گاهی با خون همراه هستند، نشان‌دهنده آمبولی در ریه است.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم پس از لیپوماتیک، بیمار باید فوراً به پزشک مراجعه کند. درمان بهموقع میتواند جان بیمار را نجات دهد.
چه عواملی موجب آمبولی بعد از عمل لیپوماتیک می شود؟
آمبولی پس از لیپوماتیک معمولاً ناشی از عوامل جراحی یا شرایط بیمار است که منجر به ورود چربی یا تشکیل لخته خون در رگ‌ها میشود. رعایت اصول جراحی و مدیریت صحیح بیمار میتواند خطر این عارضه را کاهش دهد. در ادلمه به برخی زا اصلی ترین عوامل مؤثر در بروز آمبولی می‌پردازیم:
- تزریق چربی بیش از حد: تزریق زیاد چربی به عمق بافت ممکن است باعث ورود چربی به جریان خون و ایجاد آمبولی چربی شود.
- مدت‌زمان طولانی جراحی: جراحی طولانی‌مدت خطر تشکیل لخته خون را افزایش می‌دهد، زیرا جریان خون در طول بی‌حرکتی کاهش می‌یابد.
- بیهوشی عمومی یا بی‌تحرکی طولانی: استفاده از بیهوشی عمومی یا استراحت طولانی پس از عمل ممکن است جریان خون را کاهش داده و خطر ترومبوز را افزایش دهد.
- بیماریهای زمینهای: وجود بیماری‌هایی مانند دیابت، چاقی، یا مشکلات قلبی‌عروقی میتواند بیمار را مستعد تشکیل لخته خون کند.
- عدم استفاده از ابزارهای پیشگیری: عدم استفاده از جوراب‌های ضد آمبولی یا دستگاه‌های فشاری مکانیکی ممکن است خطر ترومبوز و آمبولی را افزایش دهد.
- کم‌آبی بدن: کمبود مایعات میتواند باعث غلظت خون و افزایش خطر تشکیل لخته شود.
خطر آمبولی تا چند روز بعد از عمل وجود دارد؟
خطر بروز آمبولی پس از لیپوماتیک معمولاً در 24 تا 72 ساعت اول پس از عمل بیشتر است. اما تا یک هفته بعد از جراحی نیز ادامه دار است. در این دوره، به دلیل کاهش تحرک، بیهوشی و تغییرات فیزیکی بدن، احتمال تشکیل لخته خون یا آمبولی چربی افزایش می‌یابد. به همین دلیل، پزشکان توصیه می‌کنند که بیماران در این مدت به دقت تحت نظر باشند و اقدامات پیشگیرانه مانند رعایت مراقبت های بعد لیپوماتیک یا تخلیه خونابه بعد لیپوماتیک در صورت نیاز انجام شود.
پیشگیری و درمان آمبولی بعد لیپوماتیک
پیشگیری از آمبولی بعد از لیپوماتیک نیازمند رعایت اصول جراحی، مراقبت‌های پس از عمل، و مدیریت عوامل خطر است. در صورت بروز آمبولی، درمان سریع و تخصصی اهمیت حیاتی دارد تا از عوارض جدی جلوگیری شود. روش‌های پیشگیری از آمبولی بعد لیپوماتیک شامل موارد زیر است:
- ارزیابی دقیق بیمار پیش از جراحی: بررسی سابقه بیماریهای قلبی، دیابت، و مشکلات انعقادی برای شناسایی عوامل خطر ضروری است.
- رعایت تکنیک‌های جراحی ایمن: انجام جراحی توسط پزشک ماهر و اجتناب از تزریق عمیق چربی خطر آمبولی را کاهش می‌دهد.
- ترویج تحرک زودهنگام پس از عمل: تشویق بیمار به حرکت و راه رفتن بلافاصله پس از عمل مانع از تشکیل لخته خون میشود.
- مصرف داروهای ضد انعقاد خون: تجویز داروهای رقیق‌کننده خون در بیماران با ریسک بالا، احتمال تشکیل لخته را کاهش می‌دهد.
- هیدراته نگه‌داشتن بدن: مصرف کافی مایعات قبل و بعد از جراحی باعث رقیق شدن خون و کاهش خطر لخته میشود.
درمان آمبولی باید فوراً آغاز شود و شامل بستری در بیمارستان، مصرف داروهای ضد انعقاد خون یا حل‌کننده لخته، و در موارد شدید، انجام عمل جراحی برای برداشتن لخته است. مراقبت‌های ویژه مانند استفاده از دستگاه‌های حمایتی تنفسی برای بیماران مبتلا به آمبولی ریه نیز ممکن است ضروری باشد. درمان سریع میتواند خطر عوارض جدی را کاهش داده و جان بیمار را نجات دهد.
سوالات متداول
